Пробиотиктердің балалардың иммундық жүйесінің дамуына әсері

Ішек микрофлорасы балалардың иммунитетін қалыптастыруда, оны нығайтуда және өмір бойы қалпына келтіруде маңызды рөл атқарады. Дүниеге келген алғашқы күндерден бастап ағзаға емшек сүтімен бірге иммуноглобулиндер мен иммуноциттер енеді, лактобактериялар мен бифидобактериялар ішекке қоныстанады, В-лимфоциттерді синтездейтін лимфа тіні пайда болады. Дұрыс қалыптасқан және теңдестірілген микрофлора — бұл патогенді микробтардың, инфекциялардың және вирус молекулаларының ағзаға түсуінен қорғайтын тосқауыл. Бұл ішектің иммундық жүйесін қалыптастырудың негізгі механизмі.

Бала ағзасының микробиотасы осал, оның тепе-теңдігі дұрыс тамақтандырмау, қосымша тамақты дұрыс енгізбеу, бұрынғы немесе туа біткен аурулар, антибиотиктер салдарынан бұзылуы мүмкін. Дисбактериоз деп те аталатын дисбаланс диспепсиялық белгілері бар жағдайлармен (іш өту немесе іш қату, іштің кеуіп кетуі, жүректің айнуы, тәбеттің бұзылуы) сипатталуы мүмкін. Микрофлораның сандық және сапалық құрамы түзетілмеген жағдайда дисбактериоз иммундық жүйенің осалдығына, аллергияға бейімділікке және баланың физикалық дамуының бұзылуына әкеледі.

Егер дисбактериоз эпизодтары ұзаққа созылса немесе жиі қайталанса, мамандардың (отбасылық дәрігер, гастроэнтеролог, инфекционист) кеңестері қажет болады. Олар баланың ішегін қалай қалпына келтіру керектігін айтады.

Пробиотиктер және инфекциялық аурулар

Бактериялар қоныстанатын асқазан-ішек жолдары ең үлкен иммундық органдардың бірі болып табылады. Инфекциялардан табиғи қорғану күшті қорғаныс тосқауылын құрайтын эпителий мен ішек микрофлорасының синергиялық жұмысына байланысты.

Ішек микрофлорасының құрамына бифидобактериялар мен лактобактериялар кіреді. Біріншілері қорғаныс функциясын орындайды:

• патогенді және шартты-патогенді микробтардың өсуін тежейді;
• олардың шырышты қабыққа жабысуына (бұл олардың көбеюінің міндетті шарты) қарсы тұрады;
• интоксикациядан қорғайды.

Сүт қышқылын түзетін лактобациллалар рН деңгейіне әсер етеді, пайдалы микроорганизм жасушаларының бөлінуі мен өсуі үшін оңтайлы орта жасайды.

Эпителий (асқазан-ішек жолдарының шырышты қабығы) жергілікті иммунитетті қалыптастырады, инфекциялардың қанға енуіне және оның ағзада одан әрі таралуына қарсы тұрады. Жергілікті иммунитет вирустарды, бактерицидті және тамақ антигендерін басып тастайды.

Балада, ересек адам сияқты, инфекциялық ауруларға төзімділіктің төмендеуі интоксикациядан пайда болады. Егер оларды сыртқа шығару процесі бұзылса, токсиндер жиналады. Ішек микробиотасы детоксикация функциясын атқарады:

• метаболиттерден, экзогенді және эндогенді субстраттардан уланудан қорғайды;
• дәрілік заттардың қалдықтарын бейтараптандырады;
• холестеринді, билирубинді, құрамында азот бар заттарды сөндіреді.

Нормобакт пробиотигінің құрамында дисбактериозды жоятын пробиотик бактериялар бар, олар ішектің жұмысына ықпал етеді және оның қорғаныс функцияларын күшейтеді. Препаратты балаларға беруге болады, мысалы, Нормобакт L балаларға 1 айдан бастап тағайындалады: ол ішекке пайдалы микрофлораны орнықтыруға көмектеседі, бұл өз кезегінде инфекциялық агенттерге қарсы күшті тосқауыл жасайды. Пробиотик препараттар жергілікті ішек иммунитетін қалыптастырудың маңызды құралы болып табылады.

Пробиотиктердің бала иммунитетіне әсері

Балада жиі қайталанатын инфекциялық және вирустық аурулардың себептерінің бірі — тепе-теңдігінен айырылған ішек микрофлорасы. Мұндай жағдайларда кешенді емдеу бағдарламасының бөлігі ретінде дәрігерлер пробиотиктер тағайындай алады Иммунитеттің төмендеуі ішек микрофлорасының тепе-теңдіктен айырылуына тікелей байланысты. Ішек микрофлорасында патогендермен жанасқаннан кейін реакциялардың бүкіл тізбегі іске қосылады— патогенге қарсы иммунитетті жұмылдыратын иммуноглобулин өндіріледі.

Сондай-ақ ішек микрофлорасы тұрақты түрде патогенді организмдердің өсуін тежейтін антибиотик тәрізді заттарды бөліп шығарады. Барлық осы механизмдер бір шартпен іске қосылады: ішектегі микробтардың саны мен сапасының ара қатынасы нормаларға сәйкес келуі тиіс. 

Жиі суық тиюдің негізгі себептерінің бірі —балаларда дисбактериоздың болуы. Бала ішегінің микрофлорасын қалай қалпына келтіруге, дисбактериозды қалай тез және тиімді жоюға болады? Пробиотиктер көмекке келеді. Олардың құрамында теңгерімсіздіктің алдын алуға және оны жоюға арналған бифидобактериялар мен лактобактериялардың әртүрлі штаммдары бар. 

Балаларға арналған Нормобакт L препаратында LGG бактериялары бар, сондықтан мұндай жағдайларда ББҚ ұсынылады:

• антибиотиктерді қабылдау және микробқа қарсы терапия;
• асқазан-ішек микрофлорасына әсер етуі мүмкін климаттық аймақтың өзгерістері;
• ротавирустық инфекциядан туындаған ішек аурулары.

Пробиотиктер балаларға вирустық аурулар кезінде жалпы терапияның бір бөлігі ретінде тағайындалады — бұл ауруды жеңілдетуге және тезірек қалыпқа келуге көмектеседі.

Пробиотиктер мен аллергиялық реакциялар

Балалардағы тамақ аллергиясы — бұл белгілі бір тағамдарға пайда болатын айқын иммунологиялық реакция. Көбінесе бұл жүре пайда болады, гастроэнтерологтар оны асқазан-ішек жолдарының ауруларымен және ішектің өткізгіштігінің жоғарылауымен байланыстырады.

Ішектің шырышты қабығының өткізгіштігінің жоғарылауы дисбактериоздың нәтижесі болып табылады, оның қорғаныс тосқауылы әлсіреп, аллергендер мен токсиндердің ағза жасушаларына енуіне қарсы тұра алмайды. Аллергияға бейім балалардың көпшілігінде бауыр қызметі бұзылатыны дәлелденді. Өт жеткіліксіз болғандықтан, ас қорыту процесі бұзылады және аллергендік қасиеттері бар ақуыз молекулалары жалған аллергиялық реакцияларды тудырады. Сондай-ақ аллергия диагнозы гастрит, асқазан жарасы, дуоденитпен ауыратын адамдарға қойылады. Мұндай пациенттерде көбінесе Helicobacter pylori, яғни шырышты қабықтың қабынуына әкелетін және аллергиялық реакциялардың, соның ішінде бронх демікпесін едәуір ауырлататын бактерия бар екені айқындалады.

Ішек дисбактериозы балалық шақта және ересектерде аллергиялық реакциялардың дамуына өз үлесін қосады. Бифидобактериялар мен лактобактериялар тамаққа қатысты жағымсыз реакциялар қаупін азайтатын биологиялық белсенді заттарды бөліп шығарады.

Балаға ішектің жұмысын қалыпқа келтіру, иммунитетті арттыру және аллергияның даму қаупін азайту үшін не беруге болады:

• Пробиотик препараттар құрамында пробиотиктер мен пребиотиктердің оңтайлы мөлшері бар, ішекке микроорганизмдерді тез бекіндіруге және дисбактериоз бен оның салдарын тиімді жоюға көмектеседі. Аллергик-балалар үшін — бұл аллергиялық реакцияның алдын алудың оңтайлы нұсқаларының бірі және аллергенмен жанасқаннан кейін оларды басу мүмкіндігі.
• Құрамында пробиотиктер бар өнімдер — табиғи йогурттар, кефир, ашытылған ірімшік және сүзбе. Бұл иммунитетті және микрофлора құрамын сақтау үшін ең оңтайлы шешім, сонымен қатар сүйектер мен тістерді нығайтатын кальций көзі.

Балаларға Нормобакт пробиотигін қалай беруге болады

Нормобакт балалар дисбактериозы кезінде қалай көмектесе алады? Пробиотик препараттар — құрамында маңызды лактобактериялар мен пребиотиктер бар бірегей формулалар. Нормобакт ішек проблемаларын кешенді шешу үшін арнайы жасалған:

• ішекті пайдалы микроорганизмдермен қоныстандыру және олардың өсуіне жағдай жасау арқылы микробтық құрамды қалпына келтіреді;
• қоректік заттардың сіңу процесін қалпына келтіріп, ішектің жұмысын жақсартады;
• инфекциялық аурулар мен аллергия қаупін азайтып, иммунитетті арттырады.

Нормобакт препаратын педиатрлар жаңа туған нәрестенің дисбактериозын емдеу үшін 1 айдан бастап ұсынады. Қалташаны сүтке, йогуртқа, суға немесе басқа сұйықтыққа қосып араластырыңыз, енді ішкізуге болады. Балаларға ұсынылатын доза мөлшері:

• 1 айдан 3 жасқа дейін — тәулігіне 1 қалташа;
• 3 жастан бастап — тәулігіне 1-2 қалташа.

Курстың ұзақтығы баланың жеке ерекшеліктеріне, клиникалық көрінісі мен қолдану мақсаттарына (алдын алу, емдеу, қалпына келтіру) байланысты. 

Нормобакт қабылдау мәселесін педиатрмен ақылдасыңыз: тағайындауға қарсы көрсетілімдер әркімде әртүрлі, мысалы, компоненттерге төзбеушілік.

 

Дерек көздері:

1. Probiotics and Trained Immunity, Naima G Cortes-Perez https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34680035/
2. Probiotics and immunity, Andrea T Borchers https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19159071/
3. Ageing, immunity and influenza: a role for probiotics? Parveen Yaqoob https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24300282/